Động cơ điện 3 pha là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách bảo dưỡng

Động cơ điện 3 pha là gì? cấu tạo và nguyên lý hoạt động ra sao là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Trong bài viết này, hãy cùng Phúc Bền tìm hiểu về loại động cơ điện được sử dụng phổ biến trong các hoạt động công nghiệp có gì khác so với động cơ điện 1 pha ứng dụng trong đời sống hằng ngày nhé!

Cấu tạo động cơ điện 3 pha

Động cơ điện 3 pha sử dụng dòng điện xoay chiều 3 pha là một loại động cơ điện không đồng bộ, thường dùng trong các dây chuyền sản xuất lớn. Thiết bị này có cấu tạo gồm 2 bộ phận chính là: phần động (roto) và phần tĩnh (stato). Trong đó:

• • Roto là bộ phận quay, có dạng hình trụ rỗng, được tạo thành từ các thanh kim loại. Trong động cơ, roto được chia thành 2 loại là roto lồng sóc và dây quấn. 
  • Stato là bộ phận đứng yên, được ghép từ các tấm thép kỹ thuật điện siêu mỏng, bên trong xé rãnh hoặc được làm từ khối thép đúc.  

Nguyên lý hoạt động của động cơ điện 3 pha

Động cơ điện 3 pha vận hành theo nguyên lý: khi cho dòng điện 3 pha tần số f vào 3 dây quấn stato, sẽ tạo ra từ trường quay với tốc độ n1 = 60 f/p. Lúc này, từ trường quay sẽ cắt các thanh dẫn của dây quấn roto và cảm ứng sức điện động. Vì dây quấn roto được nối kín mạch nên dòng điện được sinh ra trong các thanh dẫn roto. Lực tương hỗ giữa từ trường quay, thanh dẫn mang điện làm roto quay với tốc độ n < n1 và cùng chiều với n1. Thông thường, roto n duy trì tốc độ quay nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường n1. Nếu 2 tốc độ này bằng nhau thì dây quấn roto sẽ không còn sức điện động, dòng điện cảm ứng và lực điện từ bằng 0. 

Phân loại động cơ điện 3 pha

Để phân loại động cơ điện 3 pha có rất nhiều cách, trong đó phải kể đến như:

Phân loại động cơ điện 3 pha dựa theo mục đích sử dụng

Dựa vào mục đích sử dụng, động cơ điện 3 pha được chia thành:

• • Động cơ điện xoay chiều 3 pha được sử dụng trong đa ngành nghề với công suất phổ biến là 0.09kW – 315kW. 
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha phòng cháy nổ có công suất 0.37kW – 30kW. Sản phẩm được trang bị hộp cực điện dày dặn, ngăn ngừa tia lửa bắn ra ngoài gây nổ, thích hợp dùng ở những nơi dễ cháy. 
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha có phanh thắng có khả năng dừng ngay lập tức khi gặp sự cố, đảm bảo an toàn cho thanh chuyền, băng tải. Sản phẩm có các công suất phổ biến là 0.37kW, 0.75kW, 1.5kW, 2.2kW, 3.7kW, 5.5kW…
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha thay đổi được tốc độ có các công suất phổ biến từ 1HP – 10HP. 
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha ruột quấn, cẩu trục, tời hàng là loại động cơ công suất cao từ 5HP – 30HP, chuyên dùng để nâng hạ vật nặng. 

Phân loại động cơ điện 3 pha dựa vào tốc độ quay

Động cơ điện 3 pha được chia thành 4 tốc độ trục là: 2 pole, 4 pole, 6 pole, 8 pole, tương ứng với từng mức công suất khác nhau. 

• • Động cơ điện xoay chiều 3 pha 4 cực còn gọi là motor tua chậm 4 pole 1400 – 1450 – 1500 (RPM)
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha 2 cực còn gọi là motor điện nhanh tua 2 pole 2800 – 2900 – 3000 (RPM)
  • Động cơ điện xoay chiều 3 pha 6 cực còn gọi là motor điện chậm tua 900 – 960 – 1000 (RPM)

Phân loại động cơ điện 3 pha dựa vào chế độ vận hành của động cơ

Dựa vào cơ chế công tác, động cơ điện 3 pha được chia thành:

• • Chế độ vận hành thường xuyên, liên tục
  • Chế độ vận hành ít, trong thời gian ngắn
  • Chế độ vận hành dựa vào chu kỳ động cơ

Ứng dụng động cơ điện 3 pha không đồng bộ trong thực tế

Động cơ điện 3 pha sử dụng dòng điện xoay chiều 3 pha có tần số 50 – 60Hz mang đến công suất cao, vận hành ổn định nên được dùng phổ biến trong lĩnh vực công nghiệp hoặc dây chuyền sản xuất lớn như:

• • Động cơ của máy bơm trục đứng, máy bơm trục ngang dùng trong dây chuyền sản xuất, nồi hơi, tháp tản nhiệt.
  • Động cơ của máy phát điện xoay chiều 3 pha
  • Động cơ của motor kéo 3 pha hoặc motor giảm tốc 3 pha. 

Quy trình bảo dưỡng động cơ điện 3 pha

Bảo dưỡng là hoạt động quan trọng trong việc duy trì tuổi thọ thiết bị và nâng cao công suất lao động. Trong quá trình sử dụng động cơ điện 3 pha, chúng ta cần kiểm tra và vận hành sản phẩm như sau:

• • Thường xuyên theo dõi, nghe ngóng âm thanh phát ra khi máy chạy. 
  • Kiểm tra nhiệt độ động cơ trước, trong và sau mỗi quá trình sử dụng. 
  • Dùng ampe kế để kiểm tra công suất tiêu thụ năng lượng của động cơ.
  • Kiểm tra khả năng tiếp xúc của cầu chì, cầu dao và các điểm khởi động. 
  • Vệ sinh động cơ, tránh để bám bụi. 
  • Bảo dưỡng động cơ điện định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất. 
  • Đối với những động cơ vận hành trong môi trường nhiều bụi và hóa chất, cần bảo dưỡng 3 tháng 1 lần đối với toàn bộ động cơ. 

Kiểm tra trước và sau khi vận hành động cơ 3 pha

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng, động cơ cần được kiểm tra trước và sau khi vận hành.

Kiểm tra trước khi khởi động

• • Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và nội dung ghi trên máy
  • Kiểm tra điều kiện lắp đặt và môi trường xung quanh
  • Kiểm tra tình trạng đấu dây, vỏ máy có tiếp đất không
  • Xác định vị trí công tắc, dung dượng và quy cách cầu chì
  • Kiểm tra dầu bôi trơn, lực căng của dây curoa
  • Kiểm tra khả năng quay của trục động cơ, lượng tra dầu
  • Xác định cách thức khởi động và chiều quay của động cơ

Kiểm tra sau khi khởi động

• • Kiểm tra chiều quay của động cơ
  • Nghe ngóng âm thanh của động cơ khi khởi động và tăng tốc có gì bất thường không
  • Nguồn điện có ổn định không
  • Kiểm tra hệ thống làm mát và hệ thống khống chế có hoạt động bình thường hay không

Như vậy, chúng ta đã vừa tìm hiểu những thông tin tổng quan về động cơ điện 3 pha. Thông qua bài viết này, Phúc Bền muốn mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích, hỗ trợ tích cực trong việc lựa chọn và sử dụng công cụ lao động. 

Chúng tôi hiện đang kinh doanh nhiều loại động cơ điện và động cơ xăng chất lượng, được thị trường đánh giá cao. Nếu bạn có nhu cầu đầu tư trang thiết bị xây dựng nói chung và động cơ nói riêng, hãy liên hệ ngay cho Phúc Bền để được tư vấn và nhận báo giá tốt nhất nhé!