Tỉ số nén là gì? Ý nghĩa và tầm quan trọng của tỉ số nén

Tỉ số nén là gì? Vai trò của nó ra sao đối với sức mạnh động cơ? là câu hỏi được nhiều khách hàng quan tâm khi mua xe. Thấu hiểu điều đó, trong bài viết này, Phúc Bền sẽ cung cấp những thông tin quan trọng, giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc.

Tỉ số nén là gì?

Tỉ số nén của động cơ là yếu tố kỹ thuật, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và nồng độ khí thải phát sinh. Tỉ số này được tính bằng tỉ lệ thể tích buồng đốt của một xi lanh tại hai thời điểm nhất định khi piston đi xuống cực đại và khi piston đi lên cực đại.

Động cơ diesel có tỉ số nén là 12 – 16, trong khi động cơ xăng là 8 – 12. Tỉ số càng lớn, nguy cơ xảy ra hiện tượng nhiên liệu tự cháy trước thời điểm nổ càng cao, do đó, động cơ diesel không cần hệ thống đánh lửa, nhưng có hệ thống phun nhiên liệu trực tiếp.

Ý nghĩa của tỉ số nén

Có 3 yếu tố quyết định khả năng vận hành của động cơ, gồm: hỗn hợp nhiên liệu và không khí chất lượng, tỷ lệ nén ép tốt, phun nhiên liệu và đánh lửa hiệu quả. Trong đó:

Nhiên liệu được dùng là hỗn hợp xăng, dầu, không khí, hòa trộn theo tỉ lệ nhất định. Hỗn hợp này sẽ được xi lanh nén lại, làm tăng áp suất trong bầu chứa, giúp mật độ tinh thể chuyển động mạnh mẽ, để khi bugi đánh lửa dễ dàng đốt cháy, tạo nên lực đẩy.

Nhiều người cho rằng, lực nén càng cao sẽ càng tốt. Thực tế không phải như vậy, tỉ số nén phải phù hợp với từng dòng xe, từng loại động cơ và nhiên liệu sử dụng.

Nếu lực nén thấp thì mật độ tinh thể hòa trộn sẽ không đảm bảo, khiến quá trình cháy trong buồng đốt diễn ra chậm, không đủ sản sinh công suất cho động cơ. Trong khi tỉ số nén cao, các tinh thể hoạt động ở mức cực đại lại sản sinh ra nhiệt lượng lớn, dẫn đến phát thải khí nguy hại.

2 chỉ số đại lượng tượng trưng cho tỉ số nén được các kỹ sư đưa ra là: Octan và Cetan.

• • Chỉ số Octan – đại lượng biểu thị cho động cơ xăng, có khả năng chống kích nổ cao khi gặp xăng.
  • Chỉ số Cetan – đại lượng biểu thị cho động cơ dầu, cho khả năng tự cháy khi gặp Diesel

Với động cơ chạy xăng, tỉ số nén được giới hạn ở mức 9 – 13. Ở động cơ chạy Diesel, mức giới hạn tỉ số nén là 15 – 25.

Tỉ số nén ảnh hưởng đến cách chọn xăng xe như thế nào?

Nhà sản xuất tạo ra nhiều dòng xe với tỉ số nén khác nhau, đòi hỏi người dùng phải chọn đúng loại xăng có chỉ số octan phù hợp.

Chỉ số octan của xăng đóng vai trò cực kỳ quan trọng, quyết định chất lượng vận hành. Xăng có chỉ số octan tương ứng với tỉ số nén sẽ giúp xe hoạt động bền bỉ, khỏe khoắn, không tạo ra tiếng ồn.

Chúng ta cần chọn xăng theo đúng khuyến nghị của hãng. Hầu hết xe tay ga hiện đại có lực nén cao, thích hợp với xăng A95, xăng A92 dành cho các dòng xe số thông thường.

Mối liên hệ giữa tỉ số nén và động cơ xe

Tỉ số nén là yếu tố quan trọng, quyết định tính hiệu quả xuyên suốt quá trình động cơ vận hành. Tỉ số nén cao sẽ tạo ra mật độ tinh thể hoạt động mạnh mẽ, giúp bugi đánh lửa nhanh, nhiên liệu cháy hết hoàn toàn.

Tuy nhiên, tỉ số nén quá cao sẽ khiến buồng đốt tăng nhiệt độ đột ngột, làm nóng động cơ, đồng thời phát thải khí NOx, gây hại cho sức khỏe con người. Không những thế, lực nén quá lớn đòi hỏi loại xăng sử dụng phải có chỉ số octan cao vừa tốn nhiều tiền, vừa khan hiếm trên thị trường.

Tại sao phải giới hạn tỉ số nén

Như chúng ta đã biết, tỉ số nén là tỉ số giữa thể tích xi lanh và thể tích buồng đốt, có ý nghĩa quan trọng, giúp động cơ vận hành. Việc giới hạn tỉ số nén là yêu cần thiết phải thực hiện bởi 2 nguyên nhân sau:

• • Thứ nhất, xét ở góc cạnh điều chỉnh xăng, tỉ số này càng cao thì khả năng kích nổ càng nhanh và mật độ nổ càng nhiều, mang đến công suất mạnh mẽ.
  • Thứ hai, xét ở góc độ điều chỉnh diesel, tỉ số nén ở mức cân đối sẽ giúp nhiên liệu trong buồn đốt tự cháy, máy vận hành êm ái, mang lại hiệu quả cao.

Tuy nhiên, tỉ số nén phải duy trì áp suất theo quy chuẩn nhất định. Nếu chỉ số này quá thấp sẽ dẫn đến hiện tượng cháy chậm, mà quá cao sẽ phát sinh khí thải.

Tạm kết

Thông qua bài viết này, Phúc Bền đã mang đến cho các bạn những thông tin bổ ích về tỉ số nén. Hy vọng với những kiến thức được trang bị sẽ giúp quý khách hàng chọn được sản phẩm ưng ý, sử dụng hợp lý mang lại hiệu quả cao.